Lưu ký chứng khoán là một trong những điều kiện để thực hiện giao dịch trên sàn chứng khoán, nhằm đảm bảo quyền và lợi ích của các nhà đầu tư khi sở hữu chứng khoán. Vậy cụ thể, lưu ký chứng khoán là gì? Tại sao cẩn phải lưu ký chứng khoán? Thủ tục và quy định lưu ký chứng khoán ra sao? Hãy cùng friendsofthekaren.org tìm hiểu qua bài viết này nhé!

Lưu ký chứng khoán là gì?

Lưu ký chứng khoán là việc nhận ký gửi, bảo quản an toàn đồng thời chuyển giao và ghi nhận quyền sở hữu chứng khoán của khách hàng trên hệ thống tài khoản lưu ký. Hoạt động lưu ký chứng khoán được thực hiện bởi Trung tâm lưu ký chứng khoán Việt Nam (VSD). Chỉ chứng khoán đã được lưu ký mới có thể thực hiện được các giao dịch trên thị trường. 

>> Xem thêm: Các thuật ngữ trong forex

Tại sao phải lưu ký chứng khoán?

Việc lưu ký chứng khoán được xem là hoạt động đầu tiên và cần thiết nhất khi giao dịch chứng khoán trên thị trường. Dưới đây là một số lý do phải lưu ký chứng khoán.

• Đảm bảo chứng khoán của nhà đầu tư an toàn tại trung tâm lưu ký và sẽ được ghi nhận vào tài khoản lưu ký đứng tên chủ đầu tư.
• Bên cạnh đó thì việc lưu ý chứng khoán đem đến cho các nhà đầu tư rất nhiều tiện ích. Cụ thể là trong quá trình giao dịch mua bán chứng khoán, khi có sự biến động thì tài khoản khách hàng sẽ được tự động ghi tăng hoặc ghi giảm mà không cần phải giao dịch trực tiếp. 
• Một ưu điểm nữa mà lưu ký chứng khoán mang lại đó là tiết kiệm chi phí in ấn và bảo quản các chứng chỉ chứng khoán. Cũng bởi vì không phải bảo quản nên việc thất lạc hay hư hỏng chứng chỉ chứng khoán là điều hoàn toàn không xảy ra. 
• Việc lưu ký chứng khoán còn giúp cho quá trình thanh toán được nhanh chóng, đảm bảo, làm cho vòng quay vốn của thị trường cũng như các nhà đầu tư tăng lên. 
• Cuối cùng, khi lưu ký chứng khoán, các giao dịch như chuyển nhượng, gửi, hạch toán… đều được thực hiện dễ dàng và tiện lợi thông qua điện thoại thông minh hoặc máy tính có kết nối mạng.

Thủ tục lưu ký chứng khoán

Để có thể lưu ký chứng khoán tại Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam  (VSD), bạn có thể thực hiện theo các bước sau:

– Bước 1: Điền thông tin đầy đủ vào phiếu gửi chứng khoán

Đối với khách hàng cá nhân

• Giấy chứng nhận sở hữu chứng khoán bản gốc;
• Chứng minh nhân dân bản photo và bản gốc;
• Phiếu lưu ký chứng khoán (mẫu 08A/LK đính kèm): 03 bản gốc.

Đối với khách hàng tổ chức

• Giấy chứng nhận sở hữu chứng khoán bản gốc
• Bản sao giấy đăng ký kinh doanh có công chứng
• Chứng minh nhân dân của người được ủy quyền
• Phiếu lưu ký chứng khoán chứng khoán (mẫu 08A/LK đính kèm): 03 bản gốc

– Bước 2: Nộp hồ sơ cho nhân viên lưu ký

– Bước 3: Kiểm tra, đối chiếu thông tin

Sau đi đã nhận đầy đủ hồ sơ của khách hàng thì nhân viên lưu ký chứng khoán sẽ tiến hành kiểm tra, đối chiếu thông tin trên giấy chứng nhận chứng khoán hoặc sổ cổ đông với thông tin của tổ chức phát hành chứng khoán đăng ký tại Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam VSD xem đã chính xác hay chưa. 

Nếu như những thông tin trên là trùng khớp thì nhân viên sẽ ký lại tại phiếu gửi chứng khoán và gửi 1 lại liên cho khách hàng. Trong trường hợp thông tin bị sai lệch thì khách hàng sẽ phải ký vào đơn đề nghị điều chỉnh thông tin do VSD cấp và cũng gửi trả lại 1 liên cho khách hàng.

– Bước 4: Hoàn thiện hồ sơ

Khi mà những thông tin đã hoàn toàn chính xác thì thành viên lưu ký chứng khoán sẽ tiến hành hoàn thiện hồ sơ và gửi cho trung tâm lưu ký.

– Bước 5: Nhận kết quả

Thông thưởng sau khoảng 7 đến 10 ngày làm việc thì Trung tâm lưu ký chứng khoán VSD sẽ gửi cho khách hàng một chứng từ ghi có hiệu lực. Đồng thời, thành viên lưu ký chứng khoán sẽ hạch toán chứng khoán của khách hàng lên hệ thống lưu ký và gửi thông báo bằng SMS cho khách hàng.

Các quy định về lưu ký chứng khoán

Lưu ký chứng khoán là một trong những điều kiện cần thiết để có thể tiến hành các giao dịch trên thị trường chứng khoán. Những quy định về lưu ký chứng khoán được nêu cụ thể tại Luật chứng khoán 2006 số 70/2006/QH11.

1. Hệ thống lưu ký chứng khoán

 Theo quy định của pháp luật thì hệ thống lưu ký chứng khoán bao gồm Trung tâm lưu ký chứng khoán và thành viên lưu ký. 

• Các thành viên lưu ký ở đây chính là các công ty chứng khoán, ngân hàng thương mại đã được cấp giấy phép kinh doanh ở Việt Nam. Mặt khác, giấy phép kinh doanh này cũng cần được Ủy ban chứng khoán Việt Nam cấp giấy chứng nhận về việc đăng ký lưu ký đồng thời phải được chấp thuận trở thành thành viên chính thức của Trung tâm lưu ký.

• Các thành viên lưu ký phải đảm bảo mở tài khoản chứng khoán theo đúng quy định, quản lý tài sản riêng lẻ đối với từng cá nhân.

Bên cạnh đó, tài sản của thành viên lưu ký và tài sản của khách hàng phải được tách biệt hoàn toàn. Thành viên lưu ký tuyệt đối không được sử dụng tài sản của khách hàng trong bất cứ trường hợp nào.

2. Phí lưu ký chứng khoán

Phí lưu ký chứng khoán là khoản chi phí cần phải nộp cho Trung tâm lưu ký chứng khoán. Chi phí này sẽ được thu vào ngày giao dịch cuối cùng của tháng. Mức phí này được quy định cụ thể tại Thông tư 127/2018/TT-BTC. Theo đó thì phí lưu ký chứng khoán sẽ được chia thành 2 loại như sau:

• Đối với cổ phiếu, chứng quyền, chứng chỉ quỹ thì mức lưu ký chứng khoán là 0,3 đồng/1 cổ phiếu, chứng quyền, chứng chỉ quỹ trên 1 tháng.
• Đối với trái phiếu thì mức phí lưu ký chứng khoán là 0,2 đồng/1 trái phiếu/1 tháng. 

3. Hiệu lực lưu ký chứng khoán

Lưu ký chứng khoán bắt đầu có hiệu lực chính thức kể từ khi Trung tâm lưu ký chứng khoán hạch toán trên tài khoản thành viên lưu ký. 

4. Nguyên tắc lưu ký chứng khoán

Nguyên tắc lưu ký chứng khoán được quy định cụ thể tại Điều 25 TT 05/2015/TT-BTC. Cụ thể như sau:

• Việc lưu ký chứng khoán phải được thực hiện dựa trên nguyên tắc: khách hàng lưu ký chứng khoán tại thành viên lưu ký sau đó thành viên lưu ký tái lưu ký tại Trung tâm lưu ký chứng khoán VSD.
• Trước khi lưu ký chứng khoán, khách hàng cần phải ký hợp đồng mở tài khoản lưu ký tại thành viên lưu ký và ủy thác cho thành viên lưu ký thực hiện các thủ tục liên quan đến việc đăng ký, lưu ký, bù trừ và thanh toán chứng khoán.  
• Trung tâm lưu ký chứng khoán tái lưu ký chứng khoán cho các thành viên lưu ký và mở tài khoản cho các thành viên đó. Và để có thể tái lưu ký thì thành viên lưu ký phải mở tài khoản lưu ký đứng tên thành viên lưu ký và mở trực tiếp tại Trung tâm lưu ký chứng khoán Việt Nam VSD.

Kết luận

Trên đây là tất cả những thông tin và kiến thức cần thiết về lưu ký chứng khoán là gì, tại sao phải lưu ký chứng khoán, thủ tục và các quy định về lưu ký chứng khoán. Nếu như vẫn còn thắc mắc các bạn có thể tìm hiểu thêm tại các văn bản pháp luật về lưu ký chứng khoán như TT 05/2015/TT-BTC, Luật chứng khoán 2006…